0

BEĞENDİM

0

Justinianus Köprüsü ve Tarihi Önemi

Doğu Roma İmparatoru Justinianus tarafından MS 562 yılında inşa edilen Justinianus Köprüsü, tarihsel anlamda önemli bir yapıdır. Ayasofya Camii ile yaşıt olan bu köprü, 12 kemer gözünden oluşmaktadır. Justinianus’un Boğaziçi’ni geçmek için Anadolu’dan gemi ile bir kanal projesi planladığı ve köprünün bu projenin bir parçası olduğuna dair iddialar da bulunmaktadır. Ancak, köprünün tam işlevi ve yapım amacının ne olduğu konusunda net bir bilgi mevcut değildir.

Köprü, halk arasında “Beşköprü” olarak bilinir ve 2018 yılında UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi’ne dahil edilmiştir. Restorasyon çalışmaları kapsamında yapılan kazılarda, köprünün güney cephesinde bir sarnıç ve hamam yapısı ortaya çıkmıştır. Böylece köprü, 1500 yıllık tarihi boyunca önemli bir rol oynamıştır ve Bizans İmparatorluğu döneminin Anadolu’daki en görkemli eserlerinden biri olarak dikkat çekmektedir.

Köprünün tarihi hakkında bilgi veren Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi (SUBÜ) Sakarya Sosyal ve Kültürel Çalışmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi (SAKUM) Müdürü Dr. M. Alper Cantimer, köprünün Justinianus döneminin önemli eserlerinden biri olduğunu belirtmiştir. Cantimer, köprünün manzarası ile çevresi arasındaki uyumsuzluğun dikkat çektiğini ve bunun daha fazla araştırmanın gerekliliğini ortaya koyduğunu ifade etmiştir. Ayrıca, köprüde Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından 2019 yılında başlatılan yenileme çalışmaları devam etmektedir.

Justinianus Köprüsü hakkındaki tartışmalar, tarih boyunca birçok rivayet ile beslenmiştir. Örneğin, 13. yüzyıl tarihçisi Pachymeres, köprüyü bir deniz liman köprüsü olarak tanımlarken, 9. ve 12. yüzyıl arasındaki bazı Bizans tarihçileri burayı Beşköprü olarak adlandırmıştır. Ancak köprünün inşasının 6. yüzyıla dayandığını ve Ayasofya ile çağdaş bir yapı olduğunu vurgulamak önemlidir. Cantimer, bu dönemde Sakarya Nehri’nin varlığının köprünün inşası için kritik bir unsur olabileceğini belirtmiş ve köprü ile ilgili daha fazla saha araştırmasına ihtiyaç duyulduğunu ifade etmiştir.

Justinianus Köprüsü’nün tam olarak ne işlevde olduğuna dair mevcut bilgiler sınırlıdır. Cantimer, köprünün uzunluğunun 429 metre, genişliğinin ise yaklaşık 10 metre olduğunu söylemiştir. Ayrıca, köprünün 12 kemerden oluştuğunu ve Beşköprü adının beşli sistemle ilgili bir bağının olup olmadığını araştırmanın önemli olduğunu vurgulamıştır. Köprünün doğusunda bir hamam ya da kilise kalıntısının bulunduğunu ve yerli halkın başka yapılar hakkında da söylentilerinin olduğunu kaydetmiştir.

2019’dan beri köprüde restorasyon çalışmalarının sürdüğünü belirten Cantimer, bölgenin tarihi değerinin zenginleşmesinin önemli olduğunu vurgulamıştır. Eğer köprü bir deniz veya nehir limanının parçasıysa, Adapazarı kelimesinin anlam kazanacağını ifade etmiştir. Cantimer, köprünün en geç 2025 yılı itibariyle faaliyete geçeceğine dair duyumlar aldığını belirtmiştir. Böylelikle, köprü ve çevresinin tarihi öneminin daha iyi anlaşılacağı öngörülmektedir.