Türkiye, 2023 yılının ilk altı ayında kavurucu sıcaklar altında yoğun bir mesai ile hazırlanan kuru domates ihracatından yaklaşık 95 milyon 85 bin dolar gelir elde etti. Bu başarı, Ege Bölgesi’nin verimli ovalarında yetişen ve güneşte kurutulan domateslerin işlenmesiyle mümkün oldu. Kuru domatesler, başta ABD ve Avrupa ülkeleri olmak üzere birçok ülkeye ihraç edilmektedir.
AA muhabirinin Ege İhracatçı Birlikleri verilerinden derlediği bilgilere göre, Türkiye bu yılın ocak-haziran döneminde toplamda 93 ülkeye 31 bin 589 ton kurutulmuş domates sattı. Sektör, bu satışlar karşılığında 95 milyon 85 bin dolarlık bir gelir elde etti. Bu yıl içinde kuru domates ihracatında liderliği, 22 milyon 671 bin dolarla ABD, ardından 14 milyon 491 bin dolarla İtalya ve 10 milyon 899 bin dolarla İngiltere aldı.
Kuru domatesler, özellikle Avrupa ve ABD’de makarna, pizza, salata ve hamburger gibi çeşitli yemeklerde tercih edilmektedir. Türkiye’nin kuru domates ihracatındaki artış ise, hem kaliteli ürünlerin sunulması hem de pazarlama stratejilerinin güçlendirilmesi ile doğru orantılıdır.
İzmir’in verimli topraklarından dünyaya yayılan kuru domatesin ihracat yolculuğu, kavurucu sıcakların altında geçen zorlu bir süreci gerektiriyor. Kurutulmuş domates sektöründe öncülük eden Torbalı ilçesinde, nisan ayında ekimi yapılan domatesler, temmuzda hasat edilerek, ocak-haziran döneminde işleme alınır ve ihracat için hazırlanır. Hasat edilen domatesler, kamyon veya traktörlerle tarlalardan işleme merkezlerine taşınıyor.
Sergi alanları, toplanan domateslerle kırmızı renge bürünürken, bu domatesler kükürt veya tuz ile işlenip bir hafta güneş altında bekletilerek kurutuluyor. İşçiler, gün doğumuyla birlikte, toprak zemin üzerindeki beyaz örtü kaplı alana giriş yaparak, kurutma işlemi için yoğun bir çalışma sürecine başlıyor. Kavurucu güneşin altında, her işçi günlük olarak yaklaşık 150 kasalık domates kesmektedir.
Torbalı Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Abdulvahap Olgun, sezonun başlamasıyla birlikte Torbalı Ovası’nın canlılığını artırdığını belirtti. Olgun, coğrafi işaretli kuru domateslere duyulan ilginin kendilerini memnun ettiğini ifade ederek, “Yaş domatesi işleyip kuruttuktan sonra 10 katlık bir katma değer elde ediyoruz. Türkiye’de kurutulmuş domatese karşı bir ilgi yok ama son yıllarda bizim coğrafi işaret almamızla yavaş yavaş burada da kullanılmaya başlandı. Ancak dünya, Torbalı’nın kuru domatesine hasta diyebilirim. Yaklaşık 100 ülkeye ihracat yapıyoruz ve bu sene de talep patlaması var.” dedi.
Sonuç olarak, Türkiye’nin kuru domates sektörü, hem yerel hem de uluslararası pazarda önemli bir yere sahip. Kurutulmuş domateslerin yüksek talebi, ülke ekonomisine katkı sağlarken, üreticilerin de yüzünü güldürüyor. Özellikle coğrafi işaretleme gibi stratejilerle, ürünlerin kalitesi ve pazardaki durumu güçlenmektedir. Hem iş gücü hem de doğa faktörleri göz önünde bulundurulduğunda, bu sektörün geleceği oldukça parlak görünmektedir.